مراسم نخستین سالگرد درگذشت «دکتر ناصر تکمیل همایون» روز شنبه ۲۷ آبان در سالن فردوسی خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار شد.
به گزارش روابط عمومی انجمن همگرایی مواریث تمدن ایرانی، مراسم نخستین سالگرد درگذشت “دکتر ناصر تکمیل همایون” به همت انجمن همگرایی مواریث تمدن ایرانی، با همکاری خانه اندیشمندان علوم انسانی، انجمن جامعه‌شناسی ایران، انجمن ایرانی تاریخ، دفتر پژوهش‌های فرهنگی، مرکز پژوهشی مطالعات کشورهای وارث تمدن ایرانی، انجمن فرهنگی افراز و انجمن تهران‌شناسی ساعت 16 تا 18 روز شنبه ۲۷ آبان ۱۴۰۲ در سالن فردوسی خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار شد.
در این مراسم که همسر و فرزند دکتر ناصر تکمیل همایون نیز حضور داشتند، تنی چند از دوستان، شاگردان و همکاران استاد فقید درباره ایشان به ایراد سخن پرداختند که گزیده‌ای از آنها به شرح زیر است:
ناصر تکمیل همایون، عشق فوق العاده‌ای به ایران داشت
زهره زرشناس از زبان شناسان، ابراز داشت: هیچ آه و مرثیه‌ای جای خالی استاد را در فضای دانشگاه پر نخواهد کرد. یاد کردن خدمتگزاران علم و فرهنگ ایران زمین، سنتی پسندیده است، کسانی که به دور از هیاهو برای اعتلای فرهنگ این مرز و بوم کوشیده اند.
وی افزود: ناصر تکمیل همایون، دانشمندی فرزانه بود که جایگاهی ویژه در حوزه ایران‌شناسی و ایران‌پژوهی داشت. او عشق فوق العاده‌ای به ایران داشت و سال‌ها به میهن خویش خدمت کرد. او کتاب‌های علمی بسیاری تألیف کرد. او گنجینه‌ای از اطلاعات علمی از دوره‌های مختلف در ذهن داشت. تفکر انتقادی، صراحت لهجه، نقد پذیری، دانشجو پروری، شاگرد نوازی، فروتنی و مهرورزی از صفات او بود. هم چنین او ارتباطی تنگاتنگ با نهادهای علمی اروپایی داشت.
از دغدغه‌های ناصر تکمیل همایون، ایجاد خانه تهران بود
مهرشاد کاظمی مدیر گروه تاریخ خانه اندیشمندان علوم انسانی، اظهار داشت: قصد دارم بخش از فعالیت‌های ناصر تکمیل همایون در حوزه تهران‌پژوهی را بیان کنم. در سال ۱۳۷۷ با راهنمایی او، ما موفق شدیم که نشریه خبری تهران را چاپ کنیم. تکمیل همایون باعث شد که به تهران علاقه‌مند شوم و با راهنمایی او پایان نامه‌های ارشد و دکتری‌ام را در مورد تهران کار کردم. یکی از دغدغه‌های او، ایجاد خانه تهران بود و با او جایزه تهران را پایه ریزی کردیم.
وی افزود: هنگامی که کتابخانه تخصصی تهران را راه اندازی کردیم و هفته‌ای یکی دو روز در خدمت تکمیل همایون بودیم. از دیگر کارها، تهران گردی بود که حدود ۱۱ سال روزهای جمعه برگزار می‌شد. در گذشته، تکمیل همایون به مناسبت دویستمین سال تهران، گروهی را تحت عنوان مطالعات تهران راه اندازی کرد.
دکتر ناصر تکمیل همایون، دغدغه‌هایی گسترده و با یک نوع دوراندیشی عالمانه داشت
نادر کریمیان سردشتی، رئیس هیأت مدیره انجمن همگرایی مواریث تمدن ایرانی، بیان داشت: ناصر تکمیل همایون، دغدغه‌هایی گسترده و با یک نوع دوراندیشی عالمانه داشت. یکی از موارد مهم برای او، بحث ایران فرهنگی بود و در این زمینه کتاب‌هایی منتشر کرد. او یکی از پیشنهاد دهندگان تاسیس یک انجمن یا مرکز علمی برای دنبال کردن بحث ایران فرهنگی بود. هم چنین تکمیل همایون، یکی از اعضای هیئت موسس انجمن همگرایی مواریث تمدن ایرانی بود.
او ادامه داد: تکمیل همایون بر روی اقوام و ادیان تاکید داشت و تاکیدش این بود که بیشترین مطالعات بر روی اقوام و ادیان ساکن در این کشور صورت بگیرد. او معتقد بود که ایران فرهنگی آباد و آزاد را باید به پشتوانه علم رقم بزنیم.
ایران دوستی در آثار ناصر تکمیل همایون، مشهود است
حمید تنکابنی، از اساتید دانشگاه و از همکاران دکتر تکمیل همایون، اظهار داشت: ناصر تکمیل همایون، دانشمندی برجسته بود که معلوماتی به وسعت اقیانوس داشت و ژرفای معلوماتش کم نظیر بود. از معدود کسانی بود که هیچ وقت تکراری نمی‌شد. او به فلسفه، ادبیات، تاریخ و جامعه‌شناسی مسلط بود.
وی افزود: الگوی سیاسی تکمیل همایون، محمد مصدق بود. ایران دوستی او از آثارش کاملا مشهود است. او هویت ایرانیان در طول تاریخ را مرور کرد. به معنای علمی کلمه، اعتقاد به علم آوری داشت. نقدپذیری، تواضع و حق‌شناسی از دیگر صفات او بود.
دکتر ناصر تکمیل همایون به تشکیل اتحادیه کشورهای وارث تمدن ایرانی بسیار امیدوار بود
از سال ۱۳۹۴ کانال اتحادیه کشورهای وارث تمدن ایرانی را به امید آن که این خواسته، تبدیل به یک مطالبه عمومی شود، ایجاد کردیم و با بزرگان در این باره ارتباط گرفتیم. زمانی که مسئله تشکیل این اتحادیه را با دکتر ناصر تکمیل همایون مطرح کردیم، او ابراز خوشحالی کرد و گفت «این خوب است. این خوب است؛ هم خوب است و هم می‌شود. به عمر ما قد نمی‌دهد؛ ولی حتما می‌شود».
دکتر تکمیل همایون بر این باور بود که آن چه که درباره تشکیل اتحادیه کشورهای فارسی‌زبان می‌گویند خیلی خطرناک است؛ چون بسیاری از ظرفیت‌های ایران تاریخی را در بر نمی‌گیرد.؛ اما اتحادیه کشورهای وارث تمدن ایرانی زمینه ساز صلح در منطقه خواهد بود.
امروز در اولین سالگرد درگذشت استاد عزیز، دکتر ناصر تکمیل همایون، ما اعضای انجمن همگرایی و اعضای پویش مردمی حمایت از تشکیل اکوتا، بیش از هر زمان دیگر با امید برای تحقق آرزوی استاد برای همه مردمان ایران‌زمین، تلاش خواهیم کرد و همان گونه که استاد فرموده بودند، دست همه ایران دوستان را برای یاری در جهت تحقق این آرمان والا می‌فشاریم.
تکمیل‌همایون به سرزمین اهورایی دل بسته بود
میرجلال‌الدین کزازی ، استاد دانشگاه، شاعر، نویسنده، مترجم، شاهنامه‌پژوه و چهره ماندگار فرهنگ و ادب ایران، نیز در بخش دیگری از مراسم بزرگداشت زنده‌یاد ناصر تکمیل‌همایون به صورت برخط سخنرانی کرد. وی اظهار داشت:
روانشاد دکتر تکمیل همایون. او اندیشمندی دانا، پژوهنده‌ای توانا بود در فرهنگ و تاریخ ایران و یادگارهایی ارزنده از خویش بر جای نهاد؛ اما آن‌چه به ویژه در او از دید من بسیار والاست، من به پاس آن او را می‌ستایم و بزرگ می‌دارم، دلبستگی او بود به این سرزمین سپند اهورایی که همواره در درازنای روزگاران، سرزمین فر و فروغ و فرزانگی بوده است. یکی از نشانه‌های این دلبستگی به ایران آن است که روانشاد دکتر تکمیل همایون هموند اتحادیه کشورهای وارث تمدن ایرانی بود.
بسنده است که ما به شمار بسیار ایران‌شناسان در پهنه گیتی بیندیشیم که شکوفان‌ترین سالیان زندگانی‌شان را در کار شناختن و شناسانیدن ایران کرده‌اند. یکی از کوشندگان در این راه دراز نازشی روانشاد دکتر تکمیل همایون بود. از همین رو است که من او را بسیار گرامی می‌دارم که یاد او در سر و در دل همه ایرانیان راستین و سرشتین همواره زنده و پاینده خواهد ماند.
حلقه اتصالم با ناصر تکمیل همایون، گروه همسفران بود
عباس سپاسی، از دوستان ناصر تکمیل همایون، اظهار داشت: حلقه اتصالم با ناصر تکمیل همایون، گروه همسفران بود. گروهی که عده‌ای از فرهیختگان جامعه بودند و تکمیل همایون از بنیانگذاران آن بود. گروهی که معتقد بودند برای اینکه علل توسعه نیافتگی کشور بیابیم، باید کشور را خوب بشناسیم و برای من شانس بزرگی بود که در این گروه با تکمیل همایون ارتباط برقرار کردم.
سخن ناصر تکمیل‌همایون درباره ایرانیان، سراسر عاطفه و احساس بود
حسن باستانی راد، از اساتید دانشگاه، ابراز داشت: نیمی از عمرم را با ناصر تکمیل همایون گذراندم و با او بودن جزء بزرگ‌ترین افتخارات زندگی من است. تکمیل همایون، نگرشی کلان به زندگی داشت. سخنش درباره تمام ایرانیان، سراسر عاطفه و احساس بود. وقتی از سخنی عصبی می‌شد، سکوت می‌کرد.
وی افزود: تکمیل همایون، برای ساده‌ترین اصطلاحات هم به فرهنگ لغت مراجعه می‌کرد. او فکر طبقه‌بندی شده و منظمی داشت و البته دربند کتاب بود. اولین کتاب او «ایران دوستی» نام داشت و آخرین کتابش هم «ایران جان» بود.